بررسی حذف های ژنی smn و تشخیص پیش از تولد در خانواده های دارای سابقه فرزند مبتلا به آتروفی نخاعی-ماهیچه ای

آتروفی نخاعی-ماهیچه ای (sma) یکی از بیماری های شایع عصبی-ماهیچه ای، همراه با فلج پیشرونده است که به علت ضایعاتی در نورون حرکتی آلفا در نخاع ایجاد می شود. sma توسط دو ژن smn1 و smn2 بیان می شود که تنها در اگزون شماره 7 خود در یک نوکلئوتید متفاوت هستند. شایع ترین جهش دیده شده حذف هوموزیگوس اگزون 7 در ژن smn1 است. درصد کمی از بیماران هتروزیگوسیتی مرکب با جهش نقطه ای در یک آلل و حذف در آلل دیگر دارند. در بقیه موارد به نظر نمی رسد که بیماری حاصل تغییر در smn1 باشد. در بیماری آتروفی نخاعی-ماهیچه ای، smn2 قادر نیست که کمبود ایجاد شده بر اثر حذف اگزون 7 را جبران کند. هدف از مطالعه اخیر برآورد فراوانی حذف شایع اگزون 7 در ژن smn1 در خانواده های مراجعه کننده به این مرکز، به منظور تعیین وضعیت ناقل بودن و تشخیص پیش از تولد است. 167 خانواده با سابقه فرزند مبتلا به sma از سال 1378 تا 1384 به این مرکز ارجاع داده شده اند که از نظر حذف اگزون 7 در فرزند مبتلا و تعیین ناقل بودن پدر و مادر بررسی شدند و هم چنین 63 مورد تشخیص پیش از تولد برای جنین زوج های ناقل انجام شد. از میان خانواده های مورد بررسی، 139 خانواده دارای سابقه نوع یک sma، 21 خانواده دارای سابقه نوع دو و 7 خانواده دارای سابقه فرزند مبتلا به نوع سه بیماری بودند. در خانواده های دارای سابقه نوع یک بیماری، در 96 خانواده هم پدر و هم مادر ناقل حذف اگزون 7 بودند و در 20 خانواده نیز تنها یکی از آنها ناقل بود. این فراوانی ها در خانواده های دارای سابقه نوع دو sma به ترتیب 16 و 1 و در خانواده های دارای سابقه نوع سه sma به ترتیب 3 و 2 بود. بررسی نمونه های جنینی نیز نشان داد که 11 مورد از 63 نمونه مورد آزمایش (5/17%) مبتلا بودند. جز دو بیمار، کلیه بیماران برای حذف اگزون 7 هوموزیگوت بودند (7/96% کل بیماران). بررسی حاضر نشان داد که تحلیل مولکولی دو آللی اگزون 7 برای حذف smn1 روشی مناسب و قابل اطمینان برای تشخیص افراد مبتلا، تعیین ناقلان و تشخیص پیش از تولد در خانواده های دارای بیمار مبتلا به sma است.